تاریخچه مد و فشن در ایران به دوران قاجار باز می گردد. البته باید بدانید که قبل از آن نیز در برخی از شهر ها و استان ها مردم لباس محلی خود را به تن می نمودند. برخی از این افراد نیز به دلیل موقعیت جغرافیایی محل سکونت با اشخاص سایر کشورها در ارتباط بودند و از لباس آنها کپی برداری می کردند. با این حال سفر درباریان و افراد عام به اروپا در دوران قاجار باعث شد تا انقلابی در صنعت پوشاک رخ دهد.

اگر بخواهیم نگاهی سریع به تاریخچه مد و فشن در ایران بیندازیم، نقطه عطف آن را می توان به سفر همسر فتحعلی شاه و ملاقات وی با الیزابت مک نیل نسبت داد. لباس متفاوت الیزابت باعث جلب نظر همسر فتحعلی شد و همین مورد نیز موجب گردید تا در دربار کم کم لباس های زنان رنگ و بویی دیگر یابد. در دوران پهلوی نیز مدگرایی به اوج خود رسید و با دستور کشف حجاب توسط رضا شاه شاهد انواع آرایش ها و لباس ها بودیم. اما در ادامه به صورت دقیق تر به تاریخچه مد و فشن در ایران در هر دوره زمانی پرداخته می شود.

آشنایی با تاریخچه مد و فشن در ایران

تاریخچه مد و فشن در ایران در عهد باستان:

بر اساس آثار و و نوشته های باقی مانده از آن زمان می توان بیان داشت که تاریخچه مد و فشن در ایران به دوران عهد باستان باز می گردد. گفته می شود در دوران زرتشتیان افراد از ابزار ریسندگی استفاده می نمودند تا لباس های مد نظر خود را از پشم حیوانات تهیه نمایند. در کتب تاریخی بیان گردیده که اولین ابزار ریسندگی  در بهشهر و داخل یک غار کشف شده است که می توان عمر آن را به حدود 7000 سال پیش از میلاد مسیح نسبت داد. البته لباس های به جا مانده در تابوت های کشف شده در استان کردستان نیز نشان می دهد که مردم در حدود 5000 سال از میلاد مسیح نیز از لباس های خاص برای پوشیدن استفاده می نمودند. البته تاریخچه تاریخچه مد و فشن در ایران به این موارد ختم نمی شود، لباس ها و آثار به جا مانده در شوش، تپه سیلک و … نشان دهنده  تاریخچه عمیق لباس در ایران می باشد.

البته در خصوص مد و فشن در ایران باستان باید در نظر داشته باشید که با توجه به آثار به دست آمده، می توان دریافت که در آن زمان بیشتر مد در لباس های زنان دیده می شد و کمتر می توان نشانه های مدگرایی را در لباس های مردان دید.

تاریخچه مد و فشن در ایران و جهان

مد در ایران مدرن:

در ایران مدرن نظام شاهنشاهی برقرار بود. نمی توان منکر این موضوع شد که تاریخچه مد و فشن در ایران شاهد فراز و نشیب های بسیاری در این زمان بود. در دوران شاهنشاهی بسیاری از رویدادهای مد داخل کشور برگزار می گردید. این رویدادها خود زمینه ساز فعالیت بیشتر طراحان ایرانی بودند. به طور مثال رویداد مد هاکوپیان یکی از رویداد های مهم اول سال 1350 شمسی بود که طرفداران زیادی نیز داشتند. رویداد های بین المللی که در ایران قبل از انقلاب برگزار می شدند بی شک زمینه را برای فعالیت هرچه بیشتر طراحان داخلی فراهم می آورند.

تاریخچه مد و فشن در ایران پس از جمهوری اسلامی:

جنگ های تحمیلی ضربه های سختی به صنعت پوشاک ایران وارد نمود. همین مورد نیز موجب شد تا ایران از بسیاری از رقبای خود عقب بماند. اما طراحان ایرانی دست از کار نکشیدند. امروزه جشنواره مد فجر یکی از دستاوردهای پس از انقلاب می باشد که هر ساله برگزار می شود و علاقه مندان زیادی در حوزه لباس را کنار یکدیگر جمع می نماید. پس از جمهوری اسلامی ایران با استفاده از دوره هایی که توسط اساتید سایر کشورها چون ترکیه و آمریکا که در ایران برگزار شدند، طراحان لباس توانستند راه خود را بیابند و بار دیگر در میادین رقابت حضور یابند.

گذری بر سرگذشت مد در ایران:

با توجه به تاریخچه مد و فشن در ایران که در بالا مطالعه نمودید، می توان متوجه شد که مد و فشن از عهد باستان وجود داشته است اما در دوران قاجار به اوج خود رسید. لباس های اروپایی که در دوران قاجار به دربار راه پیدا نمودن توسط دید بسیاری از طراحان لباس و خیاط ها را تغییر دهند. در تاریخ ایران نیز به صراحت بیان شده است که چهارمین پادشاه قاجار و دخترش توانستند صنعت لباس را در ایران متحول نمایند.

در دوره ناصرالدین شاه شاهد تغییرات بسیاری در لباس های زنان بودیم. لباس های توری، ابریشمی و ساتن در آن زمان علاقه مندان زیادی را به خود جلب نمودند. در واقع می توان بیان داشت که سرچشمه این نوع لباس ها همه از عروس های اروپایی بوده است.

بررسی تاریخچه مد و فشن در ایران

آشنایی با اولین طراح لباس ایرانی:

در کتاب هایی که به تاریخچه مد و فشن در ایران می پردازند، بیان شده است که مد در ایران از زمان قاجار رسمیت یافت.ناصرالدین شاه و تاج السلطنه که در اروپا تحصیل نموده بود، توانستند، دید درباریان را به لباس تغییر دهند. امروزه بسیاری از مورخان تاج السلطنه را اولین طراح لباس ایرانی می نامند. تمام لباس هایی که توسط وی به ایران و دربار قاجار آورده شد از مدل های اروپایی نشات گرفته بود.

در آن زمان و بنا بر اصول مد و فشن در ایران، لباس زنان از یک نیم تنه، شلوار خمره ای و پیراهن های چین دار کوتاه تشکیل شده بود. برای اینکه بتوان رنگ و لعاب بهتری به لباس ها بخشید، آنها را از پارچه های زربافت تهیه می نمودند. البته پارچه های مخمل نیز از دیگر پارچه های رایج بودند که مورد توجه افراد قرار می گرفتند.

از اوایل قرن نوزدهم لباس بانوان ایرانی دستخوش تغییرات قرار گرفت. شلوارها کم کم کوتاه شدند و دامن های چند لایه در اندازه های مختلف رواج یافتند. در آن زمان شاهد تغییرات لباس مردان نیز بودیم. در واقع کت های بلند با یقه های V شکل بیشتر مورد توجه قرار گرفت.

در تاریخچه مد و فشن در ایران مشاهده می کنیم که با رایج شدن لباس های فاخر، کم کم به سرخاب و سفیداب نیز توجه ویژه ای شد. در واقع افراد یافتند برای اینکه لباس های آنان دید و ظاهر بهتری داشته باشند، لازم است تا به ظاهر و آرایش خود نیز دقت داشته باشند. از همین رو لوازم آرایشی مختلفی به بازار وارد شدند. به همین دلیل در نقاشی های به جا مانده مشاهده می کنیم که در کنار لب اغلب افراد یک خال سیاه قرار دارد

گذری بر تاریخچه مد و فشن در ایران

جمع بندی:

با توجه به مواردی که در بالا بیان گردید، می توان متوجه شد که تاریخچه مد و فشن در ایران بسیار گسترده است. در این فاصله جنگ های تحمیلی کمی از سرعت رشد و پیشرفت طراحان ایرانی را سلب نمود اما در نهایت آنها توانستند که جایگاه خود را به دست آورند. هم اکنون در زمینه مد و فشن ایران در مرحله خوبی قرار دارد. ذوق و قریحه طراحان داخلی موجب شده است که به هنر و تاریخ ایران توجه ویژه ای شود. اما در نظر داشته باشید که اگر مایلید تا در این رشته به جایگاه خوبی دست یابید، لازم است تا با تاریخچه و سرگذشت قوم ها بیشتر آشنا شوید. زیرا در این صورت می توانید، لباس هایی را طراحی نمایید که مطابق با نیاز و آداب و رسوم مردم باشد. در این مقاله تلاش شد تا به صورت سریع بر تاریخچه مد و فشن در ایران نگاهی شود.

https://visitghalat.com/iranian-fashion-history/

https://www.visitouriran.com/blog/fashion-not-a-very-modern-concept/

http://hamooleh.blogfa.com/post/17