استایل ویکتورین در طراحی لباس چه ویژگی‌هایی دارد؟

دوره ویکتوریا به سال‌های 1837 تا 1901 میلادی اطلاق می‌شود. دوره ویکتوریا به بازه سلطنت 64 ساله ملکه ویکتوریا در بریتانیا گفته می‌شود که در واقع اوج امپراطوری و انقلاب صنعتی در این کشور نیز هست. برخلاف آن‌چه که دنیای مد امروز ترویج می‌کند، لباس‌های دوره ویکتورین با دامن‌های غول‌پیکر و بالاتنه‌های تنگ، نمایش اغراق‌آمیزی از لباس، پارچه و مدل بوده‌اند. در دوره ویکتورین، سبک‌های مختلف لباس با توجه به طبقه اجتماعی و موقعیت شغلی افراد، به آن‌ها دیکته می‌شد. استفاده مقدار بسیار زیادی پارچه در طراحی و ساخت لباس‌ها با استایل ویکتورین به معنای بالا بودن هزینه تولید لباس‌ها و در نتیجه کاهش امکان انتخاب برای افراد طبقه متوسط بود. این در حالی است که اشراف‌زادگان و افراد متمول جامعه می‌توانستند لباس‌های بیشتری داشته باشند. در طراحی و دوخت لباس‌های افراد متمول نیز از پارچه‌های ظریف استفاده می‌شد و برای تزئین آن‌ها زمان بسیار زیادی صرف می‌شد.

«لباس‌های دوره ویکتورین»

زنان در دوره ویکتورین

برای درک بهتر استایل ویکتورین در طراحی لباس، شاید بهتر باشد با ویژگی زنان در این عصر بیشتر آشنا شویم. در عصر ویکتورین زنان در زیر سایه مردان زندگی می‌کردند. سرپرستی آن‌ها را پدران، همسران و قیّم‌های قانون بر عهده داشتند. شوخ‌طبعی و نبوغ یک زن در نحوه‌ی رفتار او در گفتگوی‌های سطحی و مهمانی‌ها خلاصه می‌شد. فعالیت‌های اجتماعی زنان بیشتر در قالب کار در مزرعه، آموزش و خدمتکاری خلاصه می‌شد. پس از انقلاب صنعتی و ورود سرمایه‌دارها یک طبقه‌ی جدید اجتماعی در جامعه شکل گرفت و حضور زنان در جامعه پررنگ‌تر شد. رونق ناشی از انقلاب صنعتی، در واقع علت اصلی ورود لباس‌های فاخر و گران‌قیمت به عرصه طراحی لباس بود. طرح‌هایی که امروزه به عنوان استایل ویکتورین شناخته می‌شوند و از حیث المان‌های طراحی، ویژگی‌های بارز و مشخصی دارند.

طراحی لباس با استایل ویکتورین چه ویژگی هایی دارد؟

به طور کلی استایل ویکتورین ویژگی‌های بارزی دارد. این ویژگی‌ها شامل:

• برجسته بودن بالاتنه به واسطه استفاده از یک کرست تنگ
• جدا بودن بخش بالاتنه و پایین‌تنه
• استفاده افراطی از پارچه برای طراحی دامن‌های بزرگ با کمک قفس کرینولین
• استفاده از رنگ‌های مصنوعی
• استفاده از المان‌های تزئینی مانند قلاب‌ها، تور و پارچه است.

«لباس‌های دوره ویکتورین»

بررسی روند تدریجی استایل ویکتورین

در سال 1836 تغییر بسیار بزرگی در لباس‌هایی با سبک رمانتیک ایجاد شد. آستین‌های پفی خیلی سریع جای خود را به آستین‌های باریک دادند و نقش کلیدی درز شانه در لباس‌ها بیشتر محسوس بود. بالاتنه‌ی لباس‌ها به شدت تنگ شدند تا باریک بودن کمر را بیشتر نشان دهند. چین دامن و کمربند به طور گسترده‌ای در لباس‌ها مورد استفاده قرار گرفتند. در این زمینه نیز طراحان تمام تلاش خود را می‌کردند تا استفاده از چین‌ها و کمربندها سایز کمر لباس را افزایش ندهد. از زنان طبقه بالای جامعه انتظار می‌رفت که آرام و متین رفتار کنند و شاید حمل لباس‌های سنگین استایل ویکتورین نیز چاره‌ای برای آن‌ها باقی نمی‌گذاشت. از ویژگی‌های بارز لباس‌ها در ابتدای دوره ویکتورین می‌توان به لباس‌هایی با رنگ‌های ملایم، یقه‌های سفید و دکمه‌های جدا شونده اشاره کرد.

در دهه 1840، گل‌ها و چین‌های بیشتری برای تزئین دامن‌ها به لباس‌ها اضافه شدند. دامن لباس‌های روزانه و معمولی، قد کوتاه‌تری داشت. لباس‌های رسمی با استفاده از گل‌های بسیار زیادی تزئین شدند، عرض دامن‌ها افزایش یافت، بدن‌ها شکل V به خود گرفتند و بخش شانه لباس‌ها بیشتر حالت افتاده به خود گرفت. در استایل ویکتورین خطوط گردن و شانه‌های عریان، بیشتر در لباس‌های شب به نمایش گذاشته می‌شدند، کرست لباس‌ها تنگ‌تر شد و آستین‌های کوتاه طرفداران بسیار زیادی پیدا کرد. شاید جالب باشد بدانید که لباس‌های استایل ویکتورین از دو بخش مجزای بالاتنه و پایین‌تنه تشکیل شده‌اند و هیچ‌گاه یک لباس به‌هم‌پیوسته و کامل نبوده است.

بررسی دو المان مهم در طراحی لباس با استایل ویکتورین: کرست و دامن هوپ

در دوره ویکتورین کرست‌ها در واقع همان لباس‌های زیر بودند که از نوارهایی از پوست نهنگ درست شده بودند. به مرور زمان فولاد جایگزین این نوارها شد. پوشیدن کرست‌های تنگ راحت نبود و امروزه تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از آن‌ها برای بدن ضررهای بسیار زیادی نیز داشته است. در طراحی لباس سبک ویکتورین کرست‌ها در طول قرن 19 بسیار رایج بودند و جامعه معتقد بود که استفاده از آن‌ها می‌تواند به زنان موقعیت اجتماعی، احترام و یک چهره ایده‌آل اعطا کند. منتقدین و متخصصان بهداشت در آن زمان معتقد بودند که کرست‌ها می‌توانند سبب ایجاد سرطان، کم‌خونی، نقص هنگام تولد، سقط‌جنین و آسیب به اندام‌های داخلی شوند.

«کرست دوره ویکتورین»

محکم بودن بیش از حد کرست‌ها می‌توانست سبب کاهش ظرفیت ریه و حتی غش در خانم‌ها شود. استفاده از کرست‌ها بیشتر به واسطه‌ی علاقه جامعه به مفهوم کمر باریک، رواج داشت. کمر باریک به شکل وسواس گونه‌ای در طراحی لباس‌ها مورد توجه قرار می‌گرفت. بسیاری از خانم‌های جوان برای داشتن کمر باریک‌تر با هم به رقابت می‌پرداختند و حتی این امر در فیلم «بر باد رفته» محصول سال 1939 نیز به خوبی مشهود است.

دامن‌های هوپ

یکی دیگر از ویژگی‌های بارز استایل ویکتورین، استفاده از دامن‌های هوپ است. در دهه 1850 میلادی، دامن‌های گنبدی شکل به دامن‌ها پُرپیچ و خم تبدیل شدند و در عین‌حال استفاده از قفس دامن رواج پیدا کرد. یک اسکلت فلزی که کرینولین نام داشت، با کمک پوست اسب محکم می‌شد و در زیر دامن لباس قرار می‌گرفت. طراحان لباس با استفاده از این اسکلت می‌توانستند حجم، شکوه و عظمت بیشتری را به لباس‌ها ببخشند.

کرینولین بسیار سنگین و تمیز کردن آن تقریباً غیرممکن بود. به مرور زمان، قفس کرینولین با استفاده از استیل و آلیاژهای انعطاف‌پذیر و سبک‌تر تولید شد که حمل آن آسان‌تر بود. قفس‌های کرینولین و دامن‌های هوپ در عصر ویکتورین بسیار مشهور و محبوب هستند، تا جایی که حتی خدمتکاران نیز در طول روز از آن‌ها استفاده می‌کردند. به همین جهت است که دامن‌های پفی و بزرگ یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های طراحی لباس با استایل ویکتورین به شمار می‌روند.

«قفس کرینولین دوره ویکتورین»

به مرور زمان و در اواخر دوره ویکترین از حجم دامن‌ها کاسته شد و آستین‌ها بیشتر شکل کلوش به خود گرفتند. اگرچه لباس‌هایی با استایل ویکتورین در زندگی امروزی کاربرد چندانی ندارند، اما همچنان یک انتخاب محبوب برای لباس‌های رسمی و لباس‌های عروس به شمار می‌روند.

در بخش سبک‌شناسی دوره طراحی لباس آموزشگاه پیشکسوتان واقع در میدان تجریش تمام سبک‌های لباس در دوران‌های مختلف به تفصیل و با جزئیات آموزش داده می‌شود.

منبع: bellatory